ناگفته های شورای انقلاب به روایت علی مطهری
شهید مطهری زنده بود احتمالاً اجازه نمیداد امثال دکتر پیمان وارد شورای انقلاب شوند

مهدی علیپور/ رمز عبور؛ چهل و چهارسال از تشکیل دولت موقت در ۲۲ دیماه می گذرد و هنوز نقش و اثرگذاری این شورا و چگونگی شکلگیری آن مورد سوال و کنجکاوی اهل تاریخ و سیاست است؛ این که زمینههای شکلگیری، اهداف و ماموریتهای خاص شورای انقلاب چه بوده و طی نزدیک به ۲ سال از عمر این شورا، چه تصمیمات مهمی درآن به نتیجه رسیده است. شورایی که اولین نخست وزیر بعد از انقلاب را بر کرسی نشاند و در شکلگیری نهادهای انقلابی مثل کمیتههای انقلاب اسلامی و سپاه پاسداران، تدوین پیشنویس قانون اساسی، برگزاری همه پرسی نظام جمهوری اسلامی و… نقش داشت. در این میان آیتالله شهید مرتضی مطهری به عنوان یار دیرین امام(ره) محوریترین نقش را در شکلگیری شورای انقلاب داشتند و تا پیش از شهادت، مهمترین تصمیمات شورا تحت تاثیر نگاه و نظر ایشان قرار داشت. به همین بهانه هفتهنامه رمز عبور سراغ دکترعلی مطهری، استاد دانشگاه تهران و نایبرئیس مجلس دهم رفته تا ناگفتههای شورا را از زبان ایشان به عنوان نزدیکترین فرد به شهید مطهری جویا شود.
چرا شهید مطهری مامور تشکیل شورای انقلاب شد؟ روایتی هست که اساسا تشکیل شورای انقلاب را ایشان به حضرت امام خمینی(ره) پیشنهاد کردند، درست است؟
یعنی آن زمان تهدید جدی برای ترور حضرت امام(ره) وجود داشته؟احتمالات مختلف داده میشد، مثلاً در موضوع بازگشت امام به ایران. این نگرانی وجود داشت که یک وقت چنین نهضت بزرگی که به وجود آمده در اثر یک اتفاق ابتر بماند. این شورا به وجود آمد، هم به خاطر این موضوع و هم برای این که یک بازوی مشورتی برای امام در رهبری نهضت باشد و اگر انقلاب پیروز شد کارها را مدیریت و هدایت کند و مقدمات تشکیل دولت موقت و سایر تمهیدات نظام جدید را فراهم کند.
در آن دیدار صحبتی از انتخاب افراد می شود؟در جلسه ای که شهید مطهری با امام(ره) در نوفل لوشاتو داشتند درباره ۵ نفربحث میشود که هسته اولیه شورای انقلاب را تشکیل میدادند. شهید مطهری، شهید بهشتی، آقای هاشمی، شهید باهنر و آقای موسوی اردبیلی. ظاهرا آنجا در این مورد صحبت شده و آن ۴ نفر مورد تایید امام بودهاند. قرار میشود شهید مطهری که به تهران میآید دوستان دیگر را در جریان بگذارد و افراد جدید هم به وسیله شهید مطهری به امام(ره) معرفی شوند. این کارها صورت می گیرد و امام(ره) طی اعلامیهای تشکیل شورای انقلاب را اعلام میکنند.
در انتخاب این افراد چه شاخصههایی مدنظر بوده؟
نظر شما این است که با انتخاب این افراد شورای انقلاب از مسیر اصلیاش خارج شد؟
اتفاقا در صورت جلسات شورای انقلاب چند بار از زبان اعضا درباره تهدید چپها سخن به میان میآید. این واهمه از نفوذ چپیها در شورا وجود داشته. فیالمثل درباره برگزاری مراسم سالگرد دکتر مصدق این نگرانی وجود داشته که چپیها مراسم را در دست بگیرند و در شورای انقلاب در این باره بحث میشود.
بعد از ترور شهید مطهری راه باز شد؟
نه باز هم آنچنان نشد چون خود امام(ره) هم همین قدر حساسیت داشتند. آنها فکر میکردند امام چنین حساسیتی ندارد. در جلسات خصوصیشان میگفتند استاد مطهری است که مانع ورود ماست و الاّ امام خمینی مخالفت چندانی ندارد. البته اشتباه میکردند.
بالاخره چهرههایی در شورای انقلاب وارد شدند که بعدها مشخص شد با سازمان در ارتباط هستند؟
چطور؟
نکته و تصویری از برگزاری جلسه شواری انقلاب در خانهتان به خاطر دارید؟
آقای دکتر! به نظر شما این مدل شورای انقلاب برای آن دوره چه معایب و مزایایی داشت؟
یکی از این موارد هم معرفی مهندس بازرگان برای نخستوزیری دولت موقت بود.
بله، انتخاب آقای مهندس بازرگان برای نخست وزیری دولت موقت پیشنهاد شورای انقلاب و در درجه اول شهید مطهری بود.
گزینههای دیگری هم غیر از آقای بازرگان مطرح بودند؟
چطور؟
اگر این اتفاق نظر روی مهندس بازرگان وجود داشت، دیگر انتقادهای تند و تیز شورا از بازرگان چه بود؟
روایتی است که جلسهای که بعد از آن استاد مطهری شهید شدند جلسه شورای انقلاب بوده؟
به نظر شما چرا آقای بازرگان از امام گلایه داشتند؟به نظر میرسد در مقطعی نقش شورا از نخست وزیر در اداره کشور پررنگتر است و همین موضوع باعث گلایه مهندس بازرگان میشود. درست است؟
از دخالت هایی که در کار دولت میشد ناراحت بودند. معتقد بودند که اختیار عملشان کم است. چنین گلایههایی وجود داشت. همان طور که بعد از ملاقات دکتر یزدی وزیر خارجه با برژینسکی در الجزایر که مقارن با تسخیر سفارت امریکا بود، ایشان گلایه میکند که اگر یک مقام دولت حق ملاقات با یک مقام خارجی را نداشته باشد و دائم باید اجازه بگیرد این طور نمیشود کشور را اداره کرد. حالا درست یا غلط، چنین نظری داشتند.
اما شهید مطهری قبل از این اتفاقات به این جمعبندی رسیده بودند که دولت بازرگان باید برود.
بقیه اعضای شورای انقلاب هم همین نظر را داشتند؟
جایی در صحبتهایتان اشاره کردید به انتخاب آقای مهدوی کنی به ریاست کمیتههای انقلاب اسلامی. یکی از بحثهای شورای انقلاب که در صورتجلسات شورا هم به آن اشاره شده موضوع خودسریها و برخوردهای نابجای کمیتههای انقلاب و ضایع شدن حق مردم است. جالب است مصاحبهای از آقای مهدوی کنی خواندم که ایشان خودشان هم به عنوان رئیس این کمیتهها به این خودسریها نقد داشتهاند. چرا شورا با این موضوع برخورد نکرد؟